Տխուր ենք, Զորի, քո հավեսը չունենք

Անցած շաբաթվա վերջում «Հայլուրի» ռեպորտաժից իմացանք, որ մեր հայրենասեր հայրենակից Զորի Բալայանը հասարակածին է արդեն մոտենում եւ աներեւակայելի հերոսությունների մեջ է. նա բարձրանում է իններորդ ալիքների կատարներին, այնտեղից իր «Արմենիայով» գահավիժում է օվկիանոսի խորխորատները, սակայն կենդանի է մնում, ապա ալիքին ասում է՝ «կենդանի՜ եմ, մին էլ արի», ալիքը մին էլ է գալիս, բայց քանի որ Զորիի առագաստանավին եռագույն դրոշն է, ուժ է տալիս նրան, եւ կանգուն է մնում ինքը, միայն հասկանում եք՝ գեներատորի ֆիլտրն է շարքից դուրս եկել: «Ոսկե հորթը» ֆիլմում երբ Օստապ Իբրահիմովիչը հարցրեց, թե ինչ է պետք Ադամ Կազլեւիչին, պարզվեց, որ նրա «Անտիլոպը» յուղի խողովակի կարիք ունի:

Զորի Գայկովիչն էլ ահա, հայ ժողովուրդ՝ հայաստանցի եւ սփյուռքի, իմացեք, որ գեներատորի ֆիլտրի կարիք ունի: Սակայն «Հայլուրի» տեքստն այնքան գայթակղիչ էր, որ այնտեղից հատվածներ կարդալը լուրջ հաճույք է. «"Արմենիա" նավն արդեն մոտենում է հասարակածին: Գիտարշավի ղեկավար Զորի Բալայանի խոսքով, անձնակազմը հասարակածին մոտենալը զգում է ամեն վայրկյան, քանի որ յուրաքանչյուր մղոն նրանց մերձեցնում է մոլորակի արեւադարձային գոտու կիզակետին... Վենեսուելայի կենտրոնական հատվածին համապատասխանող ափամերձ ջրերում նավը դիմակայել է մի այնպիսի ուժեղ փոթորիկի, որին իր ճանապարհին դեռ չէր հանդիպել: Ոչ միայն Այվազովսկու վրձնին վայել հսկա ալիքները, այլեւ փոթորիկի ընդգրկած տարածքը տպավորիչ էին. փոթորիկի փորձությունը հաղթահարելուց հետո պարզվել է, որ վնասվել է գեներատորի ֆիլտրը, որից անձնակազմը փորձել է հայթայթել Բոնէյր կղզում:

«Արմենիան» իր նավարկությունը շարունակում է դեռեւս չհանդարտված փոթորիկի պայմաններում: Առավոտյան, հոկտեմբերի 28-ին, «Արմենիան» կառանել է Բարսելոնայի առագաստանավային ակումբներից մեկում: Այստեղ եւս անձնակազմը չի կարողացել գտնել անհրաժեշտ ֆիլտրը: Կառանատեղիում անձնակազմը չի կարողացել նաեւ լիցքավորվել: Վենեսուելայի նախագահ Ուգո Չավեսն արգելում է վառելիք վաճառել որեւէ մեկին, ով համակրում է Ամերիկային: Խնդիրներ են առաջացել նաեւ հեռախոսակապի հետ, եւ «Մեսրոպ Մաշտոց» գիտարշավի անդամներն իրենց հիմնական առաքելությունը չեն կարողացել իրականացնել` հանդիպել հայ համայնքի ներկայացուցիչների հետ: «Արմենիան» շարունակել է նավարկել իր երթուղով` դեպի Տրինիդատ կղզի, որտեղ արդեն անգլիական կարգեր են: Գուցե այնտեղ հայկական նավի անձնակազմին հաջողվի լիցքավորվել, գտնել գեներատորի ֆիլտր եւ... հանդիպել հայերի»:

Օվկիանի առյուծ Զորի Բալայանը, ինչպես տեսաք, Հեմինգուեյի «Ծերունին եւ ծովի» ծերունուց տարբերվում է նրանով, որ Հեմինգուեյի ծերունին ամբողջ գիշեր մարտնչեց շնաձկան հետ՝ ինքը եւս խոցվելով, իսկ Զորի Գայկովիչը՝ հասարակածի արեւների տակ շորտով ու բոկոտն, մտածում է, թե ո՞ր սփյուռքահայ հարուստին համոզի, որ ֆիլտրը, ինչպես եւ «Արմենիա» առագաստանավը, ինչպես եւ նախկին «Կիլիկիան» ազգանվեր, ազգապահպան եւ նույնիսկ ազգափրկիչ նշանակություն ունեն:

Փաստն այն է, եթե Զորի Բալայանը մեկ-մեկ չհիշեցնի իր մասին, Հայաստանի ժողովուրդն արդեն մոռանում է նրան, մտածում է, որ եթե օվկիանոսում չլիներ էլ, Հանրային պալատում կլիներ, եւ նրանից ոչ մի օգուտ չկա, եւ որ Զորին ինքն է օգուտ սպասում ամբողջ ժողովրդից՝ ծերությունը հարուստ երկրի միլիոնատեր ծերունիների նման կազմակերպելու համար, եւ միեւնույն է ժողովրդի համար, թե շտատով հայրենասերը ծովերո՜վ, հայկական գաղութներից օգնություն հայցելո՜վ կճամփորդի՞, թե՞ «արի տուն» ծրագրի շրջանակում տուն կգա, մանավանդ որ նրա օրագրերում, ծովային «ռեպորտաժներում» բացի իր գովերգությունից, այն էլ՝ տափակ լեզվով, ոչ մի բան չկա:

Նա մի գրառման մեջ, մեկ-մեկ բնութագրելով իր արշավախմբի վեց անդամներին, իրեն է հասնում եւ գրում. «Յոթերորդը ես եմ: Արշավախմբի պետը: Պատասխանատու եմ բոլորի եւ ամեն ինչի համար: Պատասխանատվության զգացումի համար հայրենիքի դրոշի առջեւ, որը ծածանելու ենք երկրագնդի շուրջ: Պատասխանատու եմ այն գործուն գիտակցության համար, որ անցնելու ենք մեր նախնիների ողբերգության ուղիներով...»: Ահա այսպիսի կեղծ ու ձանձրալի «փրկիչ» տեքստեր: Մի հուշագրությունում նա գրում է, թե ինչպես 2004 թվականի ապրիլի 12-ից հետո մեդալը Քոչարյանին ետ տված Սիլվա Կապուտիկյանը խնդրել է իրեն, որ ինքն էլ իր մեդալը ետ տա. «...խնդրագին պնդում էր, որ նախագահ Քոչարյանին վերադարձնեմ իմ շքանշանը: Իմ այն հարցին, թե ինչպես է պատկերացնում, ազնվորեն պատասխանեց՝ չեմ պատկերացնում»:

Խորհրդարանի խմբակցություններին վերջերս մի բաց նամակ էին գրել «Հայերն ու սովը» կազմակերպության անդամները: Նրանք զայրացած էին, որ կառավարությունը, անտեսելով սնունդ չճարող հայաստանցիների խնդրանքը, այն է՝ մի բարեգործական ճաշարան էլ բացել, բյուջեից 96 մլն. դրամ են տրամադրում «Հայերն ու ծովը» կազմակերպությանը, այսինքն՝ Զորի Բալայանին: «Կարծում ենք՝ այս նպատակն ավելի կարեւոր է, քան Զորի Բալայանի շուրջերկրյա ճամփորդությունը»,- ասում են: Ի դեպ, Զորին այդ նամակին պատասխանել է, որ իրենք Հայաստանի բյուջեից չեն օգտվում: Իսկ թե ինչից են օգտվել եւ օգտվում իրենց փոթորկային արկածների տված մեր հերոսները՝ ներկայացնում ենք մի քանի շնորհակալություններ կամ ուզվորության պատմություններ կատաղի ծովագնացների արխիվից:
«"Կիլիկիայի" անձնակազմը երախտագիտություն հայտնեց Նաիրա Մելքումյանին` հիմնադրամի կողմից իրենց ցուցաբերված աջակցության համար»:

«"Կիլիկիայով" նավարկելու դեռ առաջին փուլում Զորի Բալայանն իմ ներկայությամբ զանգահարել է Ամերիկա՝ Հարութ Սասունյանին, ապացուցելով, որ հարկավոր է Քըրք Քըրքորյանին շահագրգռել հայ ժողովրդի պատմության մեջ առաջին շուրջերկրյա նավարկության անհրաժեշտության մեջ»:
«"Կիլիկիայի" նավարկության առաջին փուլում Աթենքում մեզ այցելեց ՀՀ պաշտպանության նախարար Սերժ Սարգսյանը, եւ առաջին անգամ Զորի Բալայանը խոսք բացեց իր վաղեմի ծրագրերի մասին»:
«Նավարկության վերջին փուլում Զորի Բալայանը Լոնդոնում հանդիպեց հայտնի գործարար եւ բարեգործ Վաչե Մանուկյանին եւ «Կիլիկիա» վերադարձավ երջանկությունից փայլելով: Հաջորդ օրն ասաց, որ շուրջերկրյա նավարկության հարցը լուծված է»:

Մի բան պարզ է. եթե Քըրքորյանը, Սերժ Սարգսյանը, Վաչե Մանուկյանը եւ այլ մեծահարուստներ Զորի Բալայանի ազգափրկիչ քմահաճույք «Կիլիկիա», «Արմենիա», վաղն էլ գուցե «Արցախ» նավերի շուրջերկրյա ճամփորդության փողով Արցախում մի լուրջ աշխատատեղ հիմնեին, ինչքա՜ն մարդ չէր փախչի Զորի Բալայանի հայրենիք Արցախից:

ԳԱՅԱՆԵ ԲԱԲԱՅԱՆ
hraparak.am