Ողբամ զքեզ, Հայաստանի մշակույթ

Մամուլից իմացա, որ Հայաստանի ազգային գրադարանի տնօրեն, գրող, ճշմարիտ մտավորական Դավիթ Սարգսյանն ազատվել է աշխատանքից: Դեռ չէի հասցրել մարսել այդ նորությունը, ուզում էի հասկանալ, թե ինչ տրամաբանությամբ է առաջնորդվել այդ տիկինը` Հասմիկ Պողոսյանը, որ գրատպության 500-ամյակի նախաշեմին աշխատանքից ազատում է նման մտավորականի, հիմա էլ կարդացի, որ Ազգային գրադարանի տնօրեն է նշանակվել համակարգչային մի գործիչ: Լսեցի եւ… չզարմացա: Չզարմացա, քանզի այս տարիներին Հասմիկ Պողոսյանը զբաղված է եղել հայ մշակույթն ավերելով:

Լինելով Ազգային գրադարանի երկարամյա ընթերցող, ծանոթ լինելով Դավիթ Սարգսյանի ազգանվեր գործունեությանը, որոշեցի ինձ համար պարզել, թե որն է այս ամենի պատճառը: Վերջապես գրադարանն այն վայրը չէ, որտեղից կարելի էր օգտվել որպես «կերակրատաշտից», այդ դեպքում ինչո՞ւ է Հասմիկ Պողոսյանն աշխատանքից ազատել մշակույթի նվիրյալին: Եվ ահա իմ ուսումնասիրությունների արդյունքը:

Դեռ նոր էր Հասմիկ Պողոսյանը նշանակվել նախարար, երբ, համոզված եմ, իր իսկ «կնքահայրությամբ» նախարարությունից ինքնակամ հեռացավ դրամատուրգ, փոխնախարար Կարինե Խոդիկյանը: Իրար հետեւից տարբեր պատճառաբանություններով հեռացան փոխնախարար Գագիկ Գյուրջյանը, ապա կարճ ժամանակ պաշտոնավարած Դավիթ Մուրադյանը, հետո գրականագետ Կարո Վարդանյանը, ով վարչության պետ էր: Որոշ ժամանակ անց «մշակութասեր մեր նախարարը» նորամուծություն արեց թատերարվեստի բնագավառում՝ որոշեց, որ մայր թատրոնին գեղարվեստական ղեկավար պետք չէ: Հիմա էլ նորամուծությունները կիրառելու վայր է ընտրել գրադարանները: Նախ երաժշտագիտականում, ապա` մայր գրադարանում:

Ազգային գրադարանի ինչի՞ն է պետք գրագետ, մշակութային, գրական գործիչը, կարելի է այստեղ մի ավտոմատ համակարգ տեղադրել, որի վրա սեղմում ես համապատասխան հրամանը եւ «Enter» կոճակը, ու այն կկատարի Հասմիկ Պողոսյանի բոլոր ցանկությունները: Իսկ Դավիթ Սարգսյանն այն մարդը չէր, որ իրագործեր այդ տիկնոջ «գլուխգործոց» մտքերը: Բարձրաստիճան պաշտոնյա հայուհուն, այն էլ մշակութային ոլորտի, հարիր չէ տուրք տալ էժանագին բամբասանքների:

Ես չեմ հիշում որեւէ դեպք, որ մշակույթի նախարարն այցելի Ազգային գրադարան, մինչդեռ ամեն օր հեռուստաալիքները հեղեղված են ՀՀ նախագահի եւ վարչապետի այցերը լուսաբանող ռեպորտաժներով, որոնց ստվերում երեւում է նաեւ նրա սիլուետը: Կարող է, չէ՞, մի օր ասել՝ ներեցեք, պարոն վարչապետ, այսօր առանց ինձ յոլա գնացեք, ես պետք է այցելեմ Ազգային գրադարան:

Մի քանի տարի առաջ մամուլում կարդացի, որ Վերահսկիչ պալատը միլիոնների խախտում է արձանագրել Հասմիկ Պողոսյանի մոտ: Գրում էին, որ նա կերել է պետության փողերը: Զարմացա, գոնե իր կին լինելուց պիտի ամաչեր: Միամտորեն կարծում էի, որ այդ ամոթալի արարքից հետո կամաչի երեւալ հանրության աչքին, սակայն… անօրինություն անօրինության հետեւից: Նրա հակամշակութային գործողություններին արդեն սովորել էինք, երբ հանկարծ աչք դրեց Մինասի որմնանկարներին… Տեսնենք հաջորդը որն է:

Մշակույթի նախարարը չպատասխանեց բազում մտավորականների, Ազգային գրադարանի աշխատակիցների, ընթերցողների, Գյումրիի արվեստագետների նամակ-խնդրանքներին, դրանով իսկ կրկին կնքահայր դառնալով ստին, կեղծիքին: Նրա այդ քայլը շատ էր զայրացրել մշակութասեր մեր հանրությանը, եւ նրանք դարձան նամակ գրող` մշակույթի նախարարին, ՀՀ նախագահին, ՀՀ վարչապետին, Ազգային ժողովի նախագահին, որոնցով հեղեղված են հայաստանյան կայք-էջերը: Լռություն: «Մնաց մի նամակ»՝ Վերինին, թե Հայաստանում իրենք իսկ թքած ունեն իրենց մշակույթի վրա:

ՀԳ – Բնավ չեմ զարմանա, եթե Դուք նույնպես լռեք, որովհետեւ, ինչպես ասում է Պոզները՝ «Такие у нас времена»: Միայն թե այնքան չուշանանք, որ հնատիպ գրքերից, մեր «Ուրբաթագրքից» ու «Ազդարարից» բան չմնա: Առանց այն էլ հայ գրականությունը, գիրքը առավոտից գիշեր բռնաբարվում են «մեծն համակարգչի» կողմից:

Տիգրանուհի Քերոբյան
hraparak.am
29.06.2011