Տղերքն իրենց «տղամարդու խոսքը» հետո են ասելու

ԵԽԽՎ-ում Սերժ Սարգսյանի հանրահայտ արտահայտությունն առ այն, որ Հայաստանն իր ժողովրդին խաղաղության է պատրաստում, իսկ Ադրբեջանը պատրաստում է պատերազմի, ապա հայտարարությունը, թե՝ «Աստված մի արասցե, եթե ռազմական գործողություններ սկսվեն, Ադրբեջանն առավելություն կստանա», որովհետեւ նրանք իրենց ժողովրդին պատրաստել են պատերազմի, լայն քննարկման թեմա է դարձել Արցախում։

Վաղուց համոզված լինելով, որ ղարաբաղյան պաշտոնական շրջանակներում, հատուկենտ բացառությունները չհաշված, այնքան էլ չեն սիրում կարծիքներ հայտնել քաղաքական հարցերի, այդ թվում՝ ղարաբաղյան խնդրի շուրջ, փորձեցի կարծիքներ «կորզել» միջին տրամաչափի չինովնիկներից։ Զրուցակիցներս ավելի շատ իրենց շուրջն էին նայում, քան փորձում հոդաբաշխ խոսք արտաբերել, իսկ երբ ձեռքիս ձայնագրիչը նկատում էին, «հարցազրույցն» ավարտվում էր՝ դեռ չսկսված։

Ուժերս փորձեցի խրոխտ անունով հասարակական երիտկազմակերպություններից մեկում։ Գրասեղանների շուրջ նստած բարեկազմ տղաները, լսելով, թե ինչի մասին պիտի կարծիք հայտնեն, ասացին, որ իրենց կազմակերպության կանոնադրությունը թույլ չի տալիս քաղաքական հարցերի վերաբերյալ տեսակետներ հայտնել։ Ապա հրաժարվեցին նաեւ իրենց հայրենիքի, ժողովրդի ճակատագրին վերաբերող կարծիք հայտնել նաեւ որպես մասնավոր անձ։ «Չէ, չենք կարող։ Այդ ամենը վերագրելու են մեր կազմակերպությանը եւ մեզ գլխացավանքի մեջ գցեն,- ասաց երիտասարդներից մեկը։- Այ, եթե հանկարծ ի վնաս Արցախի մի փաստաթուղթ ստորագրեն, այդ ժամանակ մեր տղամարդու խոսքը կասենք…»։

Նրանց հրաժեշտ տվեցի, մտածելով, որ Ս. Սարգսյանը երեւի սրանց եւ սրանց նմաններին է նկատի ունեցել՝ «խաղաղության պատրաստել» եւ «Ադրբեջանն առավելություն կունենա» խոսքերն արտաբերելիս։ Պետական համակարգում աթոռներ չզբաղեցնող քաղաքացիների հետ զրույցը հիմնականում շատ ավելի հետաքրքիր ու անկեղծ է լինում, եւ ես կրկին դիմեցի նրանց։ Ադրբեջանա-ղարաբաղյան պատերազմի մասնակից, նախկին հրամանատար Արմեն Հարությունյանը գտնում է, որ ՀՀ ղեկավարը չի կարող Ղարաբաղի շահերին վնասող որեւէ փաստաթուղթ ստորագրել, որովհետեւ ամենից առաջ նա դրա իրավունքը չունի։

«Իսկ եթե հանկարծ նման բան ստորագրի, ապա համազգային բունտ է լինելու»,- ասաց նա։ Նախկին հրամանատարի ասելով, ինքը չէր սպասում, որ ԵԽԽՎ-ում Սերժ Սարգսյանը կարող էր նման խայտառակ հայտարարություններ անել։ «Խոսքն առաջին հերթին էն մասին է, որ 20 տարի մեր ժողովրդին խաղաղության են պատրաստել։ Էդ ինչպե՞ս է ինձ, քեզ, նրան, մյուսին խաղաղության պատրաստել,- ասաց Արմենը։- Վաղը թուրքը որ կրկին հարձակվի իմ երկրի վրա, ես նորից զենք եմ վերցնելու եւ թուրքի տիրումերն անիծեմ։ Իմ նախկին զինվորները նույնպես այդպես են վարվելու… Ճիշտ է, նախկին կռվողների մի զգալի մասը, այդ թվում՝ ես, այսօր դժգոհ ենք, այսպես ասած, «աբիժեննիկի» վիճակում ենք… Բայց մենք հո մեր հայրենիքից, մեր երկրից ու ժողովրդից չենք դժգոհ, այլ տիրող անարդարություններից, իշխանություններից…»։

Նախկին զինվորականը գտնում է, որ վերջին զարգացումները, արած հայտարարությունները ցույց են տալիս, որ ՀՀ նախագահը թույլ մարդ է, իր ուժերից վեր գործ է վերցրել։ «Բայց նրան ո՞վ է խնդրել երկրի ղեկավարի, պրեզիդենտի ծանր բեռը վերցնել։ Թող մնար ու աշխատեր իր նախկին պաշտոնում՝ վարչապետի կամ մի այլ պաշտոնում»,- շարունակեց Ա. Հարությունյանը։

Արցախյան պատերազմի վետերան Գագիկ Աբրահամյանի կարծիքով՝ Կազանում ոչ մի լուրջ փաստաթուղթ էլ չի ստորագրվելու։ «Ցավն այն է, որ դրա պատճառը ոչ թե մենք, այլ Ադրբեջանն է, որ ամեն ինչ ուզում է ստանալ ու փոխարենը ոչինչ չտալ,- ասաց Գագիկը։- «Եվրոնյուս»-ով լսեցի՞ք Ալիեւին։ Երբ ժուռնալիստը հարցրել է, թե Ադրբեջանն ինչ կարող է զիջել իր կողմից, ասել է՝ ի՞նչ պիտի զիջենք, էդ բոլորը մերն է… Իսկ մեր էս պրեզիդենտն էլ ամեն օր փոխզիջումներից է խոսում, վերջերս մի նոր բառ էլ է սկսել օգտագործել՝ հանդուրժողականությո՜ւն… Եվրոպայում արտասանած իր ճառում մի քսան-երեսուն անգամ էդ բառն օգտագործել է… Թուրքի գլխին, գայլի գլխին ավետարան է կարդում…»։

Թոշակառու ուսուցիչ Ս. Հայրապետյանը կարծում է, որ մենք ինքներս ենք «ղարաբաղյան խնդիր» ստեղծել։ Պատերազմում համախմբված կռվել-հաղթել ենք, հակառակորդին մեր երկրից քշել, հայկական գերված հողեր ազատագրել, հետո մեր «ղեկը» դրել դիլետանտների ձեռքին, նրանց կոստյում հագցրել, փողկապ կապել սովորեցրել, թե՝ դե գնացեք մեր երկրի, ժողովրդի հաղթանակն ամրագրեք։ Վերջիններս եկել ու իրենց անձնական խնդիրներն են լուծում՝ թքած ունենալով երկրի ու ժողովրդի վրա։

«Այ մարդ, ի՜նչ «խաղաղության պատրաստվել», ի՜նչ բան… Խոսքեր են՝ ասում է, էլի։ Դուք էլ հավատում եք, որ մեզ խաղաղության են պատրաստել, թուրքերին՝ պատերազմի, դրա համար իբր առավելություն կունենա՞ն,- հայտնեց նախկին ուսուցիչը։- Խաղաղության պատրաստե՜լ… Մեր հայ ղեկավարներին մի հարցնող լինի՝ ձեր ասած 20 տարում սեփական աթոռից, սեփական բիզնեսից բացի մի ուրիշ բանի համար մտածելու ժամանակ ունեցե՞լ եք։ Ժողովրդի, սեփական երկրի անվտանգության, հզորության, երկիրը շենացնելու մասին մտածելու ժամանակ ունեցե՞լ եք… «Աստված մի արասցե՝ պատերազմ լինի…»։ Աստծո վրա չեն հույսը դնում, առաջին հերթին սեփական ուժերի վրա են հույս դնում, ուժեղ երկիր, հզոր բանակ ստեղծում, հետո ասում՝ շան տղերք, դե եկեք տեսնենք ի՞նչ եք ուզում…»։

Ընդհանուր առմամբ, Արցախի շարքային քաղաքացիների կարծիքները շատ չեն տարբերվում իրարից։ Նրանք հաստատակամ ու ամուր կանգնած են իրենց հողում։ Դրա վկայություններից մեկը թեկուզ այն է, որ Ստեփանակերտում շուրջբոլորը շինարարական եռուզեռ է ու աղմուկ։ Սարքում են, վերանորոգում, ոչ վաղ սարքածը քանդում, նորից կառուցում, քաղաքով մեկ ջրի համար նոր խողովակաշար անցկացնում… Մտահոգիչը ՀԿ-ի հաղթանդամ այն տղաներն են եւ աթոռներից կառչած այն մանր ու մեծ պաշտոնյաները, ովքեր վախենում են խոսել սեփական երկրի ճակատագրի մասին կամ, լավագույն դեպքում, իրենց «տղամարդու խոսքը» հետո են ասելու։

Արեգ Վարդանյան
hraparak.am
26.06.2011