13-ամյա Ադելինա Ավագիմյանը նամակ է գրել Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևին

Պարոն նախագահ, Ձեզ գրում է ղարաբաղցի դպրոցական Ադելինա Ավագիմյանը:

Այս նամակը գրելու մասին ոչ մեկին չեմ ասել: Երկար եմ մտածել` գրե՞մ Ձեզ, թե՞ ոչ: Որոշել եմ գրել:

Ես ծնվել եւ ապրում եմ Ստեփանակերտում: Սիրում եմ իմ երկիրը, որովհետեւ Ղարաբաղը իմ հայրենիքն է, ես այստեղ եմ ծնվել ու այստեղ եմ ապրում, այստեղ են ծնվել իմ հայրիկը, մայրիկը, իմ պապիկներն ու տատիկները: Նրանց պապերն ու տատերը նույնպես այստեղ են ծնվել (երեւի գիտեք, որ շատ հին ժամանակներից սկսած, երբ մեր երկիրը Հայաստանի նահանգներից մեկն էր, կոչվում էր Արցախ): Ես ունեմ շատ ընկերներ, եւ նրանք նույնպես սիրեմ են իրենց հայրենիքը... Բայց ես մի ուրիշ բանի մասին եմ ուզում Ձեզ գրել:

Շատերի պես ես էլ ունեմ պրոբլեմներ եւ փորձում եմ, որքան հնարավոր է, լուծել դրանք: Ազատ ժամերին շատ բաների մասին եմ մտածում` մարդկային կյանքի, երջանկության, իմ հայրենիքից շատ հեռու ապրող իմ հասակակիցների, մերից տարբերվող նրանց երկրի մասին: Գիշերը նայում եմ երկնքի աստղերին եւ մտածում` տեսնես մեզնից այդքան հեռու ուրիշ մոլորակ կա՞, թե՞ ոչ, այնտեղ մարդիկ են ապրո՞ւմ, թե՞ ոչ... Պապիկս ասում է, որ փոքր ժամանակ ինքն էլ էր գիշերները նայում երկնքին եւ նույն բանը մտածում... Ես մտածում եմ նաեւ իմ հայրենակիցների մասին, հատկապես նրանց մասին, ովքեր կյանքում ավելի շատ դառնություններ են տեսել, քան ուրախություն: Ես ուզում եմ, որ բոլորը լավ ապրեն, պրոբլեմներ չունենան եւ երջանիկ լինեն...

Պարոն նախագահ, ամեն անգամ հեռուստացույց նայելիս, կարդալով կամ մեծերի պատմածները լսելով, մնում եմ զարմացած: Դուք ամբողջ ժամանակը միայն Ղարաբաղի եւ պատերազմի մասին եք խոսում: Ուրիշ ոչ մի բանի մասին չեք մտածում: Կարծես ուրիշ պրոբլեմներ եւ խնդիրներ չունեք: Ուրիշ ոչ մի հարց կարծես Ձեզ չի հուզում:

Ես երբեք ադրբեջանցի չեմ տեսել, ես Ձեր մասին, Ձեր երկրի մասին չեմ մտածում: Իմ ծնողները նույնպես Ձեր մասին, Ձեր երկրի մասին չեն մտածում... Չեմ կարողանում հասկանալ` ի՞նչ եք ուզում մեր երկրից: Լսել եմ, որ Դուք երբեք Արցախում, Ղարաբաղում չեք եղել, մեր Գանձասարը, Դադիվանքը, Ամարասը չեք տեսել, բայց շարունակ մտածում եք մեր երկիրը նվաճելու մասին: Չեմ հասկանում, Ձեր հողերը քի՞չ են, Ձեր ինչի՞ն է պետք Ղարաբաղը: Իմ պապիկից եմ լսել, որ պատերազմից առաջ, նույնիսկ 50 կամ 100 տարի առաջ, երբ այստեղ ադրբեջանցիներ կային, երբ մահանում էին, նրանց Ղարաբաղից դուրս էին տանում եւ թաղում նրանց իսկական հայրենիքում, որովհետեւ գիտեին, որ սա իրենց երկիրը, իրենց հողը չէ: Դրա համար այստեղ գրեթե ադրբեջանցիների գերեզմաններ չկան...

Հայրիկս ադրբեջանա-ղարաբաղյան պատերազմի մասնակից է: Ես պատերազմը չեմ տեսել, բայց մեծերի պատմածներից գիտեմ, որ դա շատ վատ, շատ սարսափելի բան է, եւ երբեք չէի ցանկանա այն տեսնել: Համոզված եմ, որ ադրբեջանցի ոչ մի երեխա նույնպես չի ցանկանա պատերազմ տեսնել: Բայց մեծերից շարունակ լսում եմ, որ եթե պատերազմ լինի, իրենք նորից պաշտպանելու են մեր երկիրը: Իմ ընկերներից մեկն ասում է, որ եթե չթողեն զենք վերցնի, ինքը ֆրանսիացի Գավրոշի պես օգնելու է մեծերին, որ պաշտպանեն մեր հայրենիքը: Ես նույնպես, որքան հնարավոր է, օգնելու եմ իմ ծնողներին...

Մեծերից, տարբեր մարդկանցից բազմաթիվ անգամ լսել եմ, թե ինչպես է ամեն ինչ եղել: Արցախցիները խաղաղ ցույցի են դուրս եկել եւ ասել, որ ուզում են մեր Արցախ հայրենիքը միանա Մայր Հայաստանին, որովհետեւ Ադրբեջանը մեզ համար օտար երկիր է, եւ մեր հողը 70 տարի առաջ Ստալին անունով մի ղեկավար դիտմամբ տվել էր Ադրբեջանին: Իսկ ձեր հայրենակիցները, ի պատասխան դրա, Սումգայիթում, Կիրովաբադում, Բաքվում եւ այլ քաղաքներում սկսել են հայերին կոտորել ու վտարել իրենց տներից: Դրանով չբավարարվելով, Ձեր հայրիկը պատերազմ է սկսել իմ հայրենի Արցախի դեմ, բայց, չնայած շատ ուժեղ է եղել, շատ զինվորներ եւ տանկեր է ունեցել, այդ պատերազմում պարտվել է:

Ես մեծերին հարցրել եմ, թե ինչպես է պատահել, որ այդքան ուժեղը պարտվել է, իսկ նրանք պատասխանել են` որովհետեւ մենք մեր հողը, մեր հայրենիքն ենք պաշտպանել, իսկ ադրբեջանցիները հարձակվել են մեր երկիրը նվաճելու, մեր կյանքը եւ ազատությունը խլելու համար...

Եթե մեր երկիրը նվաճելու համար պատերազմ սկսեք, ողջ հայ ժողովուրդն է ոտքի կանգնելու եւ մեր հողը պաշտպանելու: Բայց համոզված եմ, որ եթե պատերազմ սկսեք, Դուք, Ձեր երեխաները, Ձեր բարեկամներն ու ընկերները չեն մասնակցելու այդ պատերազմին, այլ շարքային ադրբեջանցի երիտասարդներին եք ուղարկելու մեր երկրի վրա: Ես գիտեմ, որ եթե պատերազմ լինի, մեզնից շատերը, անգամ երեխաներ ու կանայք, կարող է զոհվեն կռվի ժամանակ, շատ երեխաներ կարող են որբ մնալ, բայց այդ պատերազմում զոհվելու են նաեւ հազարավոր ադրբեջանցի երիտասարդներ եւ բազմաթիվ ադրբեջանցի երեխաներ նույնպես որբ են մնալու: Դա՞ է Ձեր ուզածը, դրա համա՞ր եք ամեն օր մտածում պատերազմի եւ Ղարաբաղը նվաճելու մասին...

Եթե այդքան շատ փող ունեք, ինչո՞ւ եք շարունակ զենք գնում, դրանով Դուք կարող եք այնպիսի կյանք կառուցել Ձեր երկրում, որ Ձեր ժողովուրդը (հատկապես նրանք, ովքեր Ձեր հայրիկի կողմից սկսած պատերազմի պատճառով փախստական են դարձել) երջանիկ ապրի եւ ոչ մի պրոբլեմ չունենա: Դա՞ է լավ, թե՞ նրանց պատերազմի դաշտ ուղարկելը...

Ես շատ եմ ցանկանում, որ պատասխանեք իմ նամա
կին եւ անկեղծ ասեք, թե ինչու եք ուզում նվաճել իմ հայրենիքը, որը ձերը չէ: Ձեր հողերը չե՞ն հերիքում Ձեզ:

Ադելինա Ավագիմյան

13 տարեկան

ԼՂՀ, Ստեփանակերտ

10.08.11

Письмо президенту Азербайджана Ильхаму Алиеву

Господин президент, пишет Вам карабахская школьница Аделина Авагимян.

О моём намерении написать Вам письмо я никому не говорила. Долго думала, писать или нет? Решила написать.

Я родилась и живу в городе Степанакерте. Люблю свой край, потому что Карабах – моя родина, я родилась и живу здесь, здесь родились мои папа и мама, мои дедушки и бабушки. Их дедушки и бабушки также родились здесь (наверное, Вы знаете, что с очень древних времён, когда наш край являлся одной из провинций Армении, он назывался Арцах). У меня много друзей, и они также любят свою родину… Но я хочу написать Вам о другом.

У меня, как у многих, есть свои проблемы, и я пытаюсь, насколько это возможно, решать их. В свободное время задумываюсь о многих вещах։ о человеческой жизни, о счастье, о моих ровесниках, живущих очень далеко от моей родины, об их стране, отличающейся от нашей. По ночам я гляжу на звёзды на небе и думаю, а существуют ли столь далеко от нас планеты и живут ли там люди?.. Мой дедушка говорит, что и он в детстве по ночам разглядывал звёздное небо и думал о том же… Я задумываюсь также о моих современниках, в особенности о тех, кто в жизни видел больше горя, чем радости. Я хочу, чтобы все жили хорошо, не имели бы проблем и были бы счастливы.

Господин президент, каждый раз, смотря телевизор, читая или же слушая рассказы взрослых, я удивляюсь. Вы всё время говорите лишь о Карабахе и войне, словно ни о чём другом не думаете. Кажется, у Вас нет других проблем и задач и какой-либо другой вопрос Вас не волнует.

Я никогда не видела азербайджанца, я не думаю о Вас, о Вашей стране. Мои родители также не думают о Вас, о Вашей стране. Для меня непонятно, что Вы хотите от нашей страны? Слышала, что Вы никогда не были в Арцахе, Карабахе, не видели наш Гандзасар, Дадиванк, Амарас, но всё время думаете о захвате нашей страны. Не могу понять, своих земель Вам не хватает, зачем Вам Карабах? Я слышала от своего дедушки, что до войны, даже 50 или 100 лет назад, когда здесь были азербайджанцы, в случае смерти их вывозили из Карабаха и хоронили на их настоящей родине, потому что знали, что это не их родина, не их земля. Поэтому здесь почти нет азербайджанских кладбищ…

Отец мой является участником азербайджано-карабахской войны. Я не видела войны, но из рассказов взрослых знаю, что это очень плохая, ужасная вещь, и никогда не пожелал бы увидеть её. Уверена, что ни один азербайджанский ребёнок также не хотел бы увидеть войну. Но от взрослых постоянно слышу, что если будет война, то они снова защитят свою страну. Один из моих друзей говорит, что если ему не разрешат взять оружие, он подобно французскому Гаврошу будет помогать взрослым защищать нашу родину. Я тоже буду помогать своим родителям, насколько хватит моих сил…

От старших, от разных людей много слышала о том, как всё происходило. Арцахцы вышли на мирный митинг и сказали, что хотят, чтобы наш Арцах присоединился к Матери-Армении, потому что Азербайджан для нас чужая страна и 70 лет назад руководитель по имени Сталин нарочно передал нашу землю Азербайджану. А в ответ на это ваши соотечественники стали убивать армян в Сумгаите, Кировабаде, Баку и других городах и изгонять их из своих домов. Не удовлетворившись этим, Ваш отец начал войну против моего родного Арцаха, но, несмотря на то, что был очень сильным, имел много солдат и танков, проиграл в этой войне. 

Я спросила у взрослых, как получилось, что такой сильный проиграл, а они ответили, что мы защищали свою землю, свою родину, а азербайджанцы напали, чтобы захватить нашу страну, чтобы отнять нашу жизнь и свободу…

Если начнёте войну, чтобы захватить нашу страну, весь армянский народ встанет на защиту нашей земли. Но уверена, что если начнёте войну, Ваши дети, Ваши родственники и друзья не будут участвовать в этой войне, а отправите на нашу страну рядовую азербайджанскую молодежь. Я знаю, что если будет война, то многие из нас, в том числе дети и женщины, могут погибнуть, многие дети могут остаться сиротами, но в этой войне погибнут также тысячи азербайджанских юношей, и многие азербайджанские дети также останутся сиротами. Вы этого хотите? Для этого Вы каждый день думаете о войне и завоевании Карабаха? 

Зачем Вы всё время покупаете оружие? На эти деньги могли бы построить такую жизнь в своей стране, что Ваш народ (в особенности те, кто по причине развязанной Вашим отцом войны стали беженцамим), был бы счастлив и не имел бы никаких проблем. Не лучше ли это того, чем посылать людей на фронт?

Я очень хочу, чтобы Вы ответили на моё письмо и искренне сказали бы, зачем Вы хотите захватить мою родину, которая не принадлежит Вам. Неужели своих земель Вам не хватает?

Аделина Авагимян

13 лет

НКР, г. Степанакерт

10.08.11