Կայուն և կենսունակ Հայաստանի ստեղծման հիմքերը

Իմ պատկերացրած այն միակ ու եզակի արահետն ասեմ, որով Հայաստանը գոյությունը կպաշտպանի ու հետագայում էլ իրոք կայուն պետություն կդառնա իր տարածքների վրա։ 

Արտաքին քայլեր 

1 - Շվեյցարական-իսրայելական օրինակով, հայ ողջ մեծահասակ բնակչությունը զինված պետք է լինի՝ առնվազն 1 միլիոն ավտոմատավոր, դիպուկահար հրացանավոր։ Ամեն ընտանիքի առնվազն մեկ հրազեն, 100 փամփուշտով։
Մարդկանց զինումը պետք է լինի նոր իշխանության համար մեկ քայլը և պետական դոկտրինը։ Հայաստանի հետագա գոյության ապահովման միակ գրավականը զինված հայ ժողովուրդն է, և սա պետք է սահմանադրորեն ամրագրվի։

Բոլոր վույամանները, թե իրար կուտենք, պետք է կասեցվեն ամենակտրուկ վճռականությամբ։ Նիկոլը հետը թարմ հույս է բերել՝ չի կարելի այն կործանել տհասների վայնասուններով ու անգրագետների՝ իբր տեսականորեն հիմնավորված մերժումներով։

2 - Մոտակա՝ Արևմուտքի և Ռուսաստանի հետ սկզբնական բանակցությունների միակ թեման մեր կողմից պետք է լինի այդ զենքի անվերապահ տրամադրման հարցը՝ պարտքով, վարկով, զեղջ վճարով, ոնց հնարավոր է, որպես թուրքական հարևանության մեջ նոր գենոցիդից ազգային պաշտպանության միակ միջոց։

3 - Մեկ ամսվա ընթացքում զենքի գոնե 70 տոկոսի ստացումից հետո քայլեր են արվում Հայաստանը հռչակելու որպես չեզոք պետություն, և կարճ ժամանակում հայտարարվում է չեզոքությունը։ Գյումրու բազայի խնդիրը զատվում է Հայաստանի միջազգային կարգավիճակի հարցերից, այն դիտարկելով որպես գերտերություների, այլ ոչ Հայաստանի իրավասության հարց։ Թող բազան մնա և դրա համար վճարվի Հայաստանին, բայց այն հայ-ռուսական հարաբերությունների առանցք չի կարող լինել։

Չեզոքության հետ կապված պետք է հայտարարվի, որ Հայաստանը չի հանդուրժելու իր հանդեպ միջազգային ինտրիգները։ Չեզոքությունը ենթադրում է Հայաստանի շրջանցում ամեն նման հարցերում. «դուք ձեր հարցերը մեզանից անկախ լուծեք» կարգախոսի համաձայն։

4 - Ղարաբաղի հարցը պետք է դիտարկվի Հայաստան-հայություն-ամբողջական թուրքական էթնոս՝ գենոցիդային պատմության կոնտեքստում և միջազգային հանրությանն էլ կոչ պետք է արվի, որպեսզի սատարեն նոր, միացյալ Հայաստանի կերտմանը՝ եղած կենսական տարածքների վրա։

5 - Ադրբեջանի հետ հարաբերությունները պետք է բանակցվեն համաձայն 1992-թվականին, մինչ պատերազմը եղած Ադրբեջանից և Հայաստանից գրանցված փախստականների բալանսի, ինչպես նաև 1994 թվականի զինադադարի հետևանքով հաստատված տարածքային հրադադարի արդյունքների։ Եթե մենք զինված եղանք, և նրանք մերժեցին մեր հավասարակշիռ, փոքր զիջումներով առաջարկները, ապա ոչ մի համաձայնություն էլ պետք չէ, չեն ուզի, «ոչ պատերազմ-ոչ խաղաղություն» վիճակը թող շարունակվի։ Կհարձակվեն՝ մռութներին կստանան։

6 - Ատոմակայանի կանգի վերաբերյալ բոլոր նախկին պայմանավորվածությունները պետք է չեղյալ հայտարարվեն, և միջազգային հանրությանը պետք է հայտարարվի, որ ատոմակայանը ոչ միայն մեր էներգետիկ հիմնական աղբյուրն է, այլև մեր պաշտպանական հիմնական ռեսուրսը, որպեսզի չհամարձակվեն ատոմակայան ունեցող երկրի հետ շանտաժի լեզվով խոսել։

Ներքին ոլորտ

2-1- Վարչապետի առաջին հրամանագրով պետք է ամբողջապես վերացվի «պադավոտը»։ Միակ պաշտոնյան, ով մեկ անձնական սպասարկման մեքնենայի ու զուգահեռ էլ 5 թիկնապահով մեկ այլ մեքենայի իրավունք կունենա, վարչապետն է։ Ուրիշ ոչ մեկը, ներառյալ նախագահը, անձնական սպասարկման վարորդով մեքենայի իրավունք չունեն։ Իրենք պետք է վարեն իրենց հատկացված պետական մեքենաները, և միայն դրանց սպասարկումը (բենզին, վերանորոգում) պետք է լինի պետական։ «Պադավատի» որևէ դրսևորում որևէ ոլորտում պետք է արգելվի օրենքով։

Պետք է վերացվի Պռոշյանի վրայի իշխանականների որջը՝ որպես սրիկաների բնակատեղի։ Նրա մեծ մասը պետք է հանրայնացվի և միայն փոքր մասը կարող է մնալ որպես կառավարական հանդիպումների վայր, բայց ոչ այլևս, որպես իշխանականի բնակատեղի։

Վարչապետի ներկա բնակարանի նույն հարկի կողքի բոլոր բնակարանները պետք է եռակի գնով գնվեն բնակիչներից և տրամադրվեն թիկնապահներին, ինչպես նաև վարչապետի անհապաղ ծառայության օղակին։

Բոլոր նոր նախարարները պետք է մնան իրենց բնակարաններում։ Իսկ եթե նշանակվում է հին, «համեստ» թալանածով մեկը, ապա նա վաճառում է իր ճոխ բնակարանը և գնում համեստ, միջին որակի առանաձնատուն կամ բնակարան Երևանում։

2-2 - Պետք է հայտարարվի արտակարգ տնտեսական դրություն՝ ապահովվի թոշակառուների թոշակների ու նպաստների վճարումը, եթե պետք է նաև պետաշխատողների աշխատավարձերի կրճատման հաշվին, ինչպես նաև ոստիկանական կազմի առնվազն 5-ապատիկ կրճատման հաշվին։

2-3 -Անհապաղ պետք է վերանայվի ընդերքի շահագործման օրենսդրությունը և օրենքով արգելվի որևէ հանքատեսակի արտահանումը։ Արտահանման համար հումքը պետք է վերամշակված լինի՝ օրինակ, պղնձի դեպքում՝ մինչև գոնե բարձրակարգ մեկուսացած վերջնական օգտագործման պղնձալարի տեսքը։ Այլ մետաղատեսակների դեպքում էլ՝ կամ վերջնական արտադրանքով, կամ էլ առնվազն բարտերային կարևորագույն կենսական ապահովման ապրանքների կոմպենսացիայով։

Եվ առհասարակ հայկական արտահանման ստրուկտուրան պլանային կերպով, մեկ-երկու տարվա ընթացքում պետք է անցնի պատրաստի, տեխնոլոգիական բարդ ապրանքների արտադրության ու արտահանմանը, ինչպես նաև համատարած IT արտադրանքի։

2-4 - Պետք է ազգայնացվեն ու վարձակալական հիմունքներով մասնավորին տրվեն հանրային օգտագործման ու սպասարկման բոլոր կառուցվածքներն ու հզորությունները՝ գազային ու էլեկտրական ցանցերը, ջրամատակարարումը, տրանսպորտը։ Անհապաղ ազգային օդափոխադրող պետք է ստեղծվի, և ապահովվեն մինչև ԱՄՆ, Եվրոպա ուղիղ չվերթներ, ոնց Կատարն է թռչում՝ Դոհայից Դալլաս, 15, 5 ժամանոց թռիչքով։ Երևանը կարող է հրապուրիչ միջանկյալ օդային հաբ դառնալ, եթե օդակայանի սպասարկումը վայրենականից փոխվի մարդկայինի։

2-5 - Պետք է բացառվի որևէ մասնավորի կողմից հանրային որևէ ոլորտի սպասարկումը՝ օրինակ պետք է անհապաղ հանվեն արագաչափերը, կարմիր գծերն ու այլ սահմանափակումները։ Ճանապարհային ոստիկանությունը պետք է իրավունք ունենա միջամտելու և քրեական վարույթ սկսելու միայն մարդկային առողջական վնասներով գրանցված ճանապարհային պատահարներին։ Մնացած դեպքերում նա իրավունք չունի վարորդների հանդեպ որևէ ոտնձգության, ներառյալ վարորդական իրավունքի իր ձեռքը վերցնելը, առավել ևս առգրավելը։

Պետք է վերանայվեն գազային սպասարկման հիմունքները։ Սահմանին հասած գազի և մանրածախ գնի տարբերությունը պետք է հասցվի այլ երկրնելում եղածին։

2-6 - Սպասարկման ու այլ մոնոպոլ դիրքերի շնորհիվ գերշահույթներ ստացած օլիգարխները պետք է ետ մուծեն իրենց թալանածն ամբողջությամբ, այլապես դատվեն, կամ արտաքսվեն երկրից։ Պետք է մեկ հրամանագրով աշխատանքից հեռացվեն բոլոր դատավորները։

 Անհապաղ բոլոր բանտարկյալների ժամկետների ու հիմքերի վերանայման ու նաև համաներման պրոցես պետք սկսվի։ Սասնա ծռերն ու Շանթի խումբը և այդ հարցերի հետ կապված բոլորը պետք է ազատ արձակվեն։ Նրանց դատած դատավորներն էլ պետք կանչվեն պատասխանատվության։ Սասնա ծռերի ղեկավար կազմից առնվազն 5 անհատականությունների, որոնք այս կամ այն կերպ տեղյակ են եղել ու մասնակցել են գրոհի պլանավուրմանն ու ընթացքին, պետք է արգելվի պետական-քաղաքական որևէ պաշտոն զբաղեցնելը, որովհետև նման անպատրաստ ու անհաշվենկատ քայլի գնացողն իրավունք չունի պետական ղեկավարման ու կառավարման։

2-7 - Բոլոր պաշտոններին նշանակվողները պետք է քննություն հանձնեն որևէ լեզվից, և իրենց մասնագիտականից։ Նույնիսկ պառլամենտականները պետք է ընտրվելու իրավունք ստանան միայն «Քաղաքագիտություն» առարկան հրապարակավ քննականով հանձնելուց հետո։

2-8 - Երկու մերձավոր բարեկամներ (արյունակցական՝ մինչև երեք պորտ, ոչ արյունակցական՝ 2 պորտ, խնամի, հարս, փեսա, քավոր և այլն) իրավունք չունեն նույն ասպարեզում աշխատելու։ Հայտնաբերելու դեպքում գործից պետք է հեռացվի առավել բարձր պաշտոնյան։

2-9 - Պետք է հիմնարար կրճատումներ լինեն նախարարությունների ցանկում և կազմերում։ Ամեն աշխատատեղի ֆունկցիան և ֆինանսավորումը պետք է հիմնավորվի պառլամենտի ենթաբաժիններում։

2-10 - Բոլոր հեռատեսիլային ալիքները պետք է գործեն fairness doctrine-ի սկզբունքներով՝ աշխատանքային դաշտում։ Չենթարկվելու կամ շեղումներ արձանագրելու դեպքում, դրանք պետք է զրկվեն լիցենզիայից։

2-11 - Նոր պաշտոնյաներից որևէ մեկի մասով, որևէ աննշան բեսպրեդել նկատելու դեպքում անհապաղ հրապարակային դատ ու պատիժ պետք է կիրառվի, ներառյալ կախաղանը։

Դա պետք է արվի հատուկ, նման հարցերով զբաղվող, 9 հոգանոց Գերագույն հանրային դատարանի դատավճռով։ Հանրային ընտրությամբ նման դատարանի ստեղծումը ևս վարչապետի առաջին հրամանագրերից մեկով պետք է արվի։

Գենոցիդի ու հետանկախական մղձավանջով երկրորդ գենոցիդ տարած ժողովուրդը դրա իրավունքն ունի։

Շատ ու շատ այլ առաջարկներ էլ կան (ամեն ինչն է այլասերած, այլանդակած, ավերած), բայց այսքանը եթե իրացնենք ու մարսենք, արդեն գոնե նվազագույն իրավուքներով ապրելու իրավունքը կունենանք։

ԱՐԱ ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՅԱՆ